Özellikleri

N(Aminoasit)’in dehidrasyonu ile birleşmeleri ile oluşur.
Yapımında en az 1 çeşit aminoasit bulunur.
Yapımında en çok 20 çeşit aminoasit bulunur.
Sentezlerinde n-1 kadar H2O açığa çıkar.
Hücrede ribozom larda sentezlenir.
Hücrelerde kullanılan karakter çeşidi kadar protein bulunur.
Hidrolizinde n-1 kadar H2O açığa çıkar.
Yapısında n-1 kadar peptid bağı bulunur.
Globülar (küresel) proteinler enzimler ve hormonlar suda çözünür. Lifli proteinler hücre zarı kes ve derideki yapısal proteinler suda çözünmez.
Biuret çözeltisi ile mor renk , nitrik asit ile sari renk verirler.
Hücre zarından geçemezler.
Kan ve doku sıvısında bulunurlar.
Her canlının proteini kendine özgüdür. Ancak canlılarda kullanılan ortak proteinlerde vardır. ÖRN : Solunum enzimleri
Benzer proteinlerde amino asitlerin sayısı , dizilişi , sırası ve tekrarlanışı aynıdır. Farklı proteinlerde farklıdır.
Yapısında peptid , hidrojen bağı ve disülfit bağları vardır.

Amino Asitler

Suda çözünürler.
Hücre zarından geçerler.
Sindirim enzimlerinden etkilenmezler.
Bütün amino asitlerde değişen sadece radikal gruptur.
A.asitlerin amino grubu asit, karboksil grubu baz özelliktedir. Bu nedenle 7-Kuvvetli asitler karşısında baz, kuvvetli bazlar karşısında asit gibi davranır.
Kanda ve doku sıvısında bulunurlar.
Peptid bağları :A.asitlarin amino grubu ile karboksil grupları arasında kurulur.

Molekül er yapıları:

Proteinlerde çeşitlilik

Amino asit sayısı.
Amino asitlerin çeşidi .
Amino asitlerin dizilişi.
Amino asitlerin tekrarlanışı.
Amino asitlerin birbirlerine oranı.

Denaturasyon
Proteinler DNA’daki kalıtsal şifreye göre sentezlenir. Bu şifre proteinin amino asitlerinin sayısı , sıralanışı dizilişi ve tekrarlanışını belirler. Amino asitlerin birinin sayısı sırası değişirse farklı proteinler ortaya çıkar. Kalıtsal bilgideki değişmeler proteinlerde değişmeye yol açar.Proteinlerin ilk sentezlendiklerinde sahip oldukları primer yapı fonksiyonel değildir.Primer yapıdan oluşan zayıf hidrojen bağları ve disülfit ile protein boyut kazanarak fonksiyonel olan sekonder , tersiyer ve kuaterner yapılar oluşur.Zayıf hidrojen bağlarının yüksek ısı , asit , yüksek basınç gibi etkilerle bozulmasına dolayısı ile fonksiyonun kaybedilmesine neden olur. Bu yapının bozulması olayına denaturasyon adı verilir.

Görevleri

Yapısal görevi : Hücre zarı , organel , kas hücrelerinde aktin miyozin flamentleri gibi yapıları oluşturur.
Enzim görevi : Biyokimyasal reaksiyonları katalizler.
Taşıma görevi : Hemoglobin vücutta O2 ve CO taşır.
Tanıma görevi : Hücre zarındaki özel proteinler moleküllerin tanınıp hücreye alınmasında rol oynar.
Hormonal görev : Hormonların yapısını oluşturarak vücutta yaşamsal olayların düzenlenmesinde rol oynar.
Savunma görevi : Antikorlar halinde vücudun savunmasında rol alır.
Enerji kaynağı : Gereksinim duyulduğunda enerji kaynağı olarakta kullanılır.
Osmotik basıncın korunmasında : Kanda bulunan proteinler kan ile doku sıvısı arasında osmotik basıncın ayarlanmasını sağlayarak madde alış verişinde rol oynar.
Dokularda fonksiyonel yapı olarak : Kaslarda aktin ve miyozin , bağ dokusunda fibroblastların oluşturduğu lifler , sinir dokusunda nöronlar.
Akseptör olarak : Klorofil ve ışık akseptörleri .
Koruma : Yılan zehiri gibi.

ENZİMLER

Canlılarda Hücrede gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonlar dış ortamdaki reaksiyonlara göre

Daha hızlı
Düşük ısıda
Dar PH derecesinde gerçekleşir.

Hücredeki biyokimyasal reaksiyonların gerçekleşmesini sağlayan biyolojik katalizör olan enzimlerdir.

Enzimlerin görevleri

Reaksiyon hızının canlı için yeterli olması
Reaksiyonun başlaması için gerekli aktivasyon enerjisinin düşürülmesi
Reaksiyon oluşurken açığa çıkan enerjinin canlıya zarar vermeyecek düzeyde tutulması

Enzim çeşitleri
Basit enzimler : Sadece proteinden oluşmuş enzimler . ÖRN: Bütün sindirim enzimleri , üreaz
Bileşik enzimler : Protein olan esas kısım ve protein olmayan organik veya inorganik yardımcı kısımlardan meydana gelir.
Protein kısım : Apoenzim
Yardımcı kısım :
Organik ise koenzim(vitaminler)
İnorganik ise kofaktör(Ca,K,Na) Apoenzimle koenzim (kofaktör) ‘in oluşturduğu yapıya holo enzim denir.

ENZİMLERİN ÖZELLİKLERİ

Her enzim özel bir substratı etkiler.
Substratın yüzey artışı enzim etkinliğini artırır.
Her enzim özel bir kofaktör (koenzim) le çalışır.
Bir kofaktör (koenzim) birden çok enzimin yardımcı kısmı olabilir.
Her hücre kendi enzimini kendi üretir.
Her hücrede kimyasal reaksiyon çeşidi kadar enzim çeşidi vardır.
Enzimler reaksiyonları hızlandırırlar veya yavaşlatırlar.
Enzimler tepkimeden değişmeden çıkarlar. (harcanmazlar) ve tekrar tekrar kullanılırlar.
Enzimler hücre dışında da etkendirler.
Enzimler protein yapıdadırlar. Proteinlerin yapısını bozan her şey (PH, Isı vb.) enzimin yapısını da bozar.
Enzimatik reaksiyonlar çift yönlüdür.
Enzimler belirli bir PH değerinde aktifleşirler. ÖRN: Pepsin , PH=2 , Tripsin PH=8,5
Her enzim bir gen tarafından kontrol edilir.
Enzimler tek veya takımlar halinde çalışırlar.
Bazı enzimler inaktif olarak üretilir. Aktivatörlerle aktif hale getirilir.

HCL

ÖRN : Pepsinojen -------------- Pepsin

Bazı maddeler (metal iyonları ve zehirler) enzimlerin aktif bölgeleri ile birleşip onları etkisiz hale getirir.
Birleşik enzimlerde substratı tanıyan protein kısmıdır. Bağlanma ve etkinlik ise kofaktör (koenzim) ile gerçekleşir.

ENZİMATİK REAKSİYONLARI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
ISI
Düşük Isı : Kinetik enerji azalır. Reaksiyon yavaşlar.Dönüşümlüdür.
Yüksek Isı : Enzimlerin protein olan yapısını bozar.Dönüşümsüzdür.

PH
Asitler ve bazlar enzimlerin hızını yavaşlatır. Enzimlerin en etkin olduğu PH değeri 7 dir

Enzimin yapısını bozarlar.
Substratın yapısını bozarlar.
Enzim koenzimin (kofaktör) ayrışmasına neden olurlar.
Enzimle substrat arasına girerek birleşmeye engel olurlar
Ancak bazı enzimler farklı PH derecesinde aktif olurlar.

ÖRN : Pepsin ------------- PH = 2
Tripsin --------------PH = 8,5 gibi
ENZİM MİKTARI
Belli oranda substrat bulunan ortama enzim ilave edildikçe reaksiyon hızlanır ve en hızlı noktada substrat bitince reaksiyon durur.

SUBSTRAT MİKTARI
Enzim miktarı sabit tutulup substrat miktarı arttırıldıkça reaksiyon hızlanır. Enzimlerin doygunluk anından sonra belirli hızla devam eder ve biter.

SUBSTRAT YÜZEYİ
Enzimler substrata dış yüzeyden etki ederler yüzey arttıkça enzim etkinliği artar.
Not: Enzim miktarıda artarsa

AKTİVATÖR VE İNTİBİTÖR
Aktivatörler:(Vitamin,hormon,safra tuzu vb)
İnhibitörler:(Ağır iyonlar,toksinler,zehir vb)